Rừng tràm U Minh Hạ, Cà Mau hiện có tổng diện tích quy hoạch lâm nghiệp là 40.744ha, trong đó diện tích có rừng là 36.157ha, do 10 đơn vị trực tiếp quản lý. Mùa khô năm nay thời tiết diễn biến phức tạp, không có mưa trái mùa, diện tích rừng tràm bị khô sớm, khô hạn nắng nóng kéo dài. Bắt đầu từ tháng ba, toàn bộ diện tích khu vực rừng tràm báo cháy luôn ở cấp V, cấp cực kỳ nguy hiểm. Trước tình hình an ninh rừng ở mức báo động, tình hình cháy rừng rất phức tạp, các cấp, các ngành, toàn thể cán bộ công chức kiểm lâm và nhân dân Cà Mau đã có nhiều cố gắng đáng biểu dương trong công tác phòng cháy, chữa cháy rừng. Về phía tỉnh Cà Mau đã kiện toàn củng cố lại Ban chỉ huy các vấn đề cấp bách trong bảo vệ rừng và phòng cháy, chữa cháy rừng. Phân công thành viên phụ trách địa bàn các huyện để chỉ đạo công tác phòng cháy, chữa cháy rừng. Các huyện có rừng tràm củng cố và thành lập ban chỉ huy cấp huyện. Các ngành có liên quan xây dựng và triển khai kế hoạch phòng cháy, chữa cháy rừng cho các đơn vị trực thuộc. Xác định U Minh Hạ là điểm nóng dễ xảy ra cháy rừng, Chi cục Kiểm lâm Cà Mau đã đề nghị và Cơ quan kiểm lâm vùng III đã cử cán bộ và phương tiện xuống Cà Mau ứng trực từ đầu mùa khô. Tháng 9/2009, Kiểm lâm Cà Mau đã hướng dẫn các chủ rừng và địa phương các xã, huyện xây dựng phương án phòng cháy, chữa cháy rừng. Qua thẩm định có 13 phương án phòng cháy, chữa cháy rừng đạt yêu cầu được phê duyệt và triển khai thực hiện. Tháng 10 năm 2009, Kiểm lâm Cà Mau chỉ đạo đắp 119 đập lớn, nhỏ và mương rãnh thoát nước. Hệ thống đê bao, cống bộng được khóa kín để phục vụ cho công tác phòng cháy, chữa cháy rừng. Toàn tỉnh đã chuẩn bị 61 máy bơm chữa cháy (công suất lớn 43 máy, công suất nhỏ 18 máy). Toàn bộ máy bơm luôn được bảo dưỡng, đảm bảo hoạt động tốt. Tu bổ 63km kênh mương, 49 tháp canh lửa cố định (đang xây dựng mới 12 tháp cố định và 54 tháp tạm thời), ban gạt 60km đường đất cho phương tiện xe ô tô và xe chữa cháy lưu thông phục vụ phòng cháy, chữa cháy rừng. Về nhân lực, lực lượng thường trực là 550 người, lực lượng tại chỗ của các chủ rừng 2.044 người. Kiểm lâm Cà Mau còn chủ động ký quy chế phối hợp với Hội Nông dân các cấp, tổ chức ký cam kết với trên 5.000 hộ dân được giao đất và nhận khoán đất lâm nghiệp thực hiện các quy định về an toàn phòng cháy rừng. Chi cục Kiểm lâm đã phối hợp với Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy - Công an tỉnh Cà Mau tập huấn công tác phòng cháy, chữa cháy rừng và tổ chức diễn tập đội hình chữa cháy rừng bằng máy bơm công suất lớn với sự tham gia của 220 người. Chi cục Kiểm lâm Cà Mau điều động 7 tổ máy bơm cùng lực lượng của các Hạt Kiểm lâm U Minh, Trần Văn Thời, Đội Kiểm lâm cơ động và phòng cháy, chữa cháy rừng số I, số II cùng các Hạt Kiểm lâm ở địa bàn rừng ngập mặn đến ứng trực tại các vị trí trọng điểm cháy của Vườn quốc gia U Minh Hạ và các chủ rừng khác với tổng số trên 70 người. Trên toàn lâm phần U Minh Hạ, các đơn vị quản lý rừng, lực lượng kiểm lâm đã bố trí 98 tổ với 550 người, phương tiện máy bơm tại các chốt trạm để tuần tra, trực tháp canh lửa rừng, chủ động phòng cháy, chữa cháy rừng theo phương châm “4 tại chỗ”. Chính sự chủ động trong công tác phòng cháy, chữa cháy rừng nên từ đầu mùa khô hết tháng 3 năm 2010 toàn tỉnh Cà Mau xảy ra 7 vụ cháy rừng, do người dân đốt gây cháy lan làm thiệt hại 7,73ha rừng, đã có 540 lượt người tham gia chữa cháy. Còn tại địa bàn rừng U Minh Hạ mới xảy ra bốn vụ cháy rừng trồng của hộ dân, lực lượng tại chỗ đã phát hiện và dập tắt kịp thời, thiệt hại về rừng không đáng kể.
Một trong những yếu tố góp phần cho thành công là sự động viên về vật chất tinh thần cho những người làm công tác phòng cháy, chữa cháy rừng. Trước và sau Tết Canh Dần, chính quyền, ngành chức năng, doanh nghiệp, các nhà hảo tâm tỉnh Cà Mau đã tổ chức nhiều đoàn thăm hỏi, động viên, hỗ trợ lực lượng bảo vệ rừng đang có mặt tại hiện trường. Tính đến ngày 22/3/2010 đã có trên 12 đoàn đến Vườn quốc gia và Công ty lâm nghiệp U Minh Hạ hỗ trợ động viên, tặng quà, hàng hóa với số tiền trên 350 triệu đồng. Để công tác phòng cháy, chữa cháy rừng thu được kết quả, việc tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật cho nhân dân phải được chú trọng. Công tác này làm tốt sẽ giúp cho phương châm 4 tại chỗ có hiệu quả. Kiểm lâm Cà Mau rất quan tâm đến công việc này nên ý thức của người dân sống trên lâm phần rừng tràm đã có chuyển biến tích cực. Những năm gần đây số vụ cháy rừng và diện tích thiệt hại do cháy đều giảm. Tuy nhiên, hiện nay có trên 6.000 hộ dân sinh sống ở khu vực rừng tràm, đời sống một bộ phận dân cư còn nhiều khó khăn. Hoạt động tìm kế sinh nhai như khai thác mật ong, săn bắt cá, động vật rừng, hầm than, đốt rừng, vẫn còn xảy ra, nguy cơ cháy rừng luôn tiềm ẩn.
ảnh hưởng của biến đổi khí hậu khiến cho nguy cơ cháy rừng luôn tiềm ẩn ở U Minh Hạ. Để hạn chế đến mức thấp nhất số vụ và thiệt hại do cháy rừng gây ra, thời gian tới, Kiểm lâm Cà Mau phải tăng cường lực lượng, phương tiện ứng trực tại các điểm nóng, trọng điểm là Vườn quốc gia U Minh Hạ. Các đơn vị liên quan phải rà soát, bổ sung phương án, tính toán để giải quyết những khó khăn khi phải đối phó với lửa rừng ở thời điểm khốc liệt nhất như bổ sung nguồn nước chữa cháy, điều động lực lượng, phương tiện để cứu chữa khi cháy rừng xảy ra... Các thành viên Ban chỉ huy cũng phải được phân công nhiệm vụ và trách nhiệm rõ ràng. Duy trì chế độ trực thông tin, báo cáo thường xuyên và kịp thời về công tác phòng cháy, chữa cháy rừng theo quy định. Những địa bàn trọng điểm có khả năng cháy phải đảm bảo chế độ trực 24/24 giờ, bố trí lực lượng, phương tiện ứng trực tại chỗ trong suốt mùa khô để kịp thời xử lý khi có cháy xảy ra. Hằng ngày, thực hiện việc kiểm tra, khởi động thử tải máy bơm ở chế độ lên nước. Đảm bảo máy móc, phương tiện, dụng cụ sẵn sàng hoạt động tốt để ứng phó kịp thời, hiệu quả khi có cháy rừng xảy ra. Phối hợp Đài Phát thanh và Truyền hình Cà Mau thông tin cảnh báo cháy rừng hằng tuần trong suốt thời kỳ cao điểm của mùa khô. Tăng cường tuyên truyền, vận động, hướng dẫn và kiểm tra các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sống trên địa bàn lâm phần trong việc thực hiện nghiêm túc các quy định của Nhà nước về phòng cháy, chữa cháy rừng. Hạt Kiểm lâm phải làm tốt vai trò tham mưu cho UBND huyện chỉ đạo các xã có rừng tràm đảm bảo thực hiện tốt phòng cháy, chữa cháy rừng trong mùa khô. Khi có cháy rừng xảy ra, thủ trưởng đơn vị phải trực tiếp điều động lực lượng, phương tiện kịp thời dập tắt ngay đám cháy, đồng thời báo cáo về Ban chỉ huy cấp tỉnh và huyện để có biện pháp chỉ đạo phối hợp nắm tình hình, diễn biến của đám cháy, khi cần thiết sẽ điều động thêm phương tiện, lực lượng tham gia ứng cứu. Quan tâm đến công tác hậu cần, đảm bảo có đủ lương thực, thực phẩm và an toàn lao động, biểu dương, khen thưởng kịp thời các tổ chức, cá nhân có thành tích xuất sắc trong phòng cháy, chữa cháy rừng. Xử lý nghiêm minh theo pháp luật đối với các hành vi để xảy ra cháy rừng, vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy rừng.
NGUYỄN BÁ LỤC