Những năm gần đây Nhà nước ban hành nhiều văn bản có liên quan đến công tác quản lý bảo vệ rừng, làm thay đổi nhận thức về công tác quản lý bảo vệ rừng, nhất là công tác quản lý bảo vệ rừng cấp xã. Trước kia, việc phát hiện và xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý bảo vệ rừng đều do lực lượng kiểm lâm đảm trách. Nay các vụ vi phạm nhỏ, thuộc thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính của cấp xã, Hạt Kiểm lâm chuyển hồ sơ đến Chủ tịch UBND xã xem xét, xử lý. Do là công việc mới phát sinh nên một số xã còn lúng túng trong xử lý vụ việc. Để thực hiện công việc mới này, vai trò của cán bộ kiểm lâm phụ trách địa bàn xã là rất quan trọng. Chính vì thế, chủ trương phân công kiểm lâm phụ trách địa bàn và quy định chức năng nhiệm vụ của kiểm lâm phụ trách địa bàn xã là rất quan trọng, nhận được sự đồng tình ủng hộ của cấp xã và lực lượng kiểm lâm.
Từ khi có kiểm lâm phụ trách địa bàn xã, công tác quản lý bảo vệ rừng cấp xã có chuyển biến đáng kể. Những điểm nóng phá rừng trước đây đều được kiểm soát và có những giải pháp ngăn chặn kịp thời. Các vụ vi phạm Luật bảo vệ và phát triển rừng thuộc thẩm quyền xử lý của cấp xã được kiểm lâm phụ trách địa bàn tham mưu xử lý đúng quy định của pháp luật tạo ra sự nghiêm minh có sức răn đe cao. Bên cạnh việc tham mưu xử lý các vụ vi phạm nhỏ lẻ, kiểm lâm địa bàn còn giúp cấp xã giám sát hoạt động của các công ty lâm nghiệp, tổng hợp tình hình về quản lý bảo vệ rừng, giúp Chủ tịch UBND xã có cái nhìn tổng quát nhất về công tác bảo vệ rừng. Thời gian qua trên địa bàn huyện U Minh kiểm lâm địa bàn đã triển khai cho 1.965 hộ gia đình ký cam kết thực hiện quy ước quản lý bảo vệ rừng ở khu dân cư. Trước kia trách nhiệm quản lý bảo vệ rừng thuộc các công ty lâm nghiệp, UBND xã quản lý về hành chính, về con người và tình hình an ninh trật tự. Việc thu hồi một phần đất của các công ty lâm nghiệp giao cho người dân sử dụng ổn định lâu dài vào mục đích lâm nghiệp là một trong những chuyển biến, buộc cấp xã phải tham gia vào quản lý bảo vệ rừng, đất lâm nghiệp. Kiểm lâm địa bàn giúp về chuyên môn cho Chủ tịch UBND xã nên phần lớn được sự quan tâm, chỉ đạo kịp thời của Chủ tịch UBND xã và Hạt trưởng Hạt kiểm lâm. Kiểm lâm phụ trách địa bàn xã là những người ưu tú, có năng lực, tuổi đời còn trẻ và là người địa phương nên rất phù hợp với công việc này. Sự quan tâm của Nhà nước bằng khoản trợ cấp 40% lương và quan tâm về vật chất của cấp xã về nơi ở, nơi làm việc đã giúp cho công việc của kiểm lâm địa bàn khá thuận lợi, các vụ vi phạm cơ bản được xử lý dứt điểm.
Bên cạnh những thuận lợi và những mặt nổi bật, hoạt động của kiểm lâm địa bàn xã vẫn còn một số hạn chế cần tháo gỡ. Đó là, số xã được phân công kiểm lâm phụ trách địa bàn chưa phủ kín, một số kiểm lâm địa bàn còn kiêm nhiệm, chưa dành nhiều thời gian cho việc tham mưu cho cấp xã. Tuy được quan tâm của cấp xã và Hạt Kiểm lâm nhưng do điều kiện khó khăn kiểm lâm địa bàn chưa được trang bị phương tiện đi lại (xuồng máy), bàn làm việc, tủ hồ sơ,... Một số kiểm lâm địa bàn chưa được tập huấn về nghiệp vụ nên kết quả chưa như mong muốn. Trong thời gian tới kiểm lâm các cấp cần tổ chức tập huấn cho kiểm lâm địa bàn xã, hàng năm quan tâm cho kiểm lâm địa bàn đi tham quan, học hỏi kinh nghiệm của các địa phương trong cả nước. Định kỳ tổ chức sơ kết, biểu dương điển hình tiên tiến về kiểm lâm phụ trách địa bàn xã, tổ chức hội thi kiểm lâm địa bàn giỏi. Với phương châm "kiểm lâm bám dân, bám rừng, bám chính quyền cơ sở" thì kiểm lâm phụ trách địa bàn chính là người tiên phong thực hiện chủ trương này, vì vậy việc quan tâm đến kiểm lâm địa bàn là cần thiết của lực lượng kiểm lâm trong tình hình thực tế hiện nay.
PHAN VĂN BẠCH